تشکیل کلمه

نوع کلمه در کلمات پسونددار و پیشونددار

پیشوندها نوع کلمه‌ی واژه‌ی متصل‌شده را تغییر نمی‌دهند. از سوی دیگر، پسوندها این کار را انجام می‌دهند و به عنوان پسوندهای صفت/قید یا پسوندهای اسم/فعل تعریف می‌شوند.

پسوندها و پیشوندهای دستوری

• -su: صفت‌های ملکی
• -li: اسم‌ها را به صفت/قید تبدیل می‌کند (ـِ، مربوط به)
• -mo: صفت‌ها را به قیدهای تغییردهنده‌ی صفت/قید تبدیل می‌کند
• -ya: صفت‌ها را به اسم‌های انتزاعی تبدیل می‌کند
• -gi: نشانگر گذرا
• -cu: نشانگر ناگذر
• be-: وجه مجهول
• du-: اسم مصدر؛ وجه فعلی استمراری/عادتی

پیشوندها

• aw-: غایب، دور
  • awidi - ترک کردن، دور شدن (idi - رفتن)؛ awglu - تا ته نوشیدن (glu - نوشیدن)؛ awpel - راندن (pel - راندن/هل دادن)
• awto-: خود- (خودکار، به خودی خود) [awtomati - خودکار، awtonom - خودمختار]
  • awtosahigi - تصحیح خودکار (sahi - درست، صحیح؛ sahigi - تصحیح کردن)
• dis-: پراکنده کردن، پخش کردن
  • disgibe - توزیع کردن (gibe - دادن)
• eko-: اکو-
  • ekologi - بوم‌شناسی (logi - تخصص، رشته)، ekosistema - اکوسیستم (sistema - سیستم)
• fin-: - پایانِ، تا انتها تمام کردن
  • findoxo - تا آخر خواندن (doxo - خواندن)؛ finyam - تمام غذا را خوردن (yam - خوردن)
• fron-: به جلو [fronta - پیشانی، جلو]
  • fronkadam - پیشرفت کردن، جلو رفتن (kadam - قدم)
• ja-: بلافاصله مجاور [jara - همسایه]
  • jale - همین الان (داشت) (le - ذره‌ی فعل ماضی)؛ jaxa - در شرفِ (xa - ذره‌ی فعل مستقبل)؛ jaledin - دیروز (din - روز)؛ jaxadin - فردا (din - روز)
• nen-: غیر-، نا-، بی-
  • nenmuhim - غیرمهم (muhim - مهم)؛ nenkompleto - ناقص (kompleto - کامل)؛ nenible - غیرممکن (ible - ممکن)؛ okonenible - نامرئی (oko - دیدن)؛ imanunenible - باورنکردنی (imanu - باور کردن)
• pos-: مخالف [opos - مخالف]
  • possahay - مانع شدن (sahay - کمک کردن)؛ possukses - شکست/شکست خوردن (sukses - موفقیت)؛ posdongwi - مخالفت کردن (dongwi - موافقت کردن)؛ posgami - طلاق گرفتن (gami - همسر/ازدواج کردن)
• pre: اینجا/آنجا، حاضر (در مقابل دور، غایب)
  • preata - رسیدن (ata - آمدن)؛ preporta - آوردن، بردن (porta - حمل کردن)
• ri-: دوباره- (مجدد)
  • rieskri - بازنویسی کردن (eskri - نوشتن)؛ riadresu - ارسال کردن (adresu - آدرس دادن)؛ ridoxo - دوباره خواندن (doxo - خواندن)
• ru-: عقب-، باز- (به عقب) [ruke - پشت/عقب]
  • ruata - برگشتن، بازگشت (ata - آمدن)؛ ruidi - برگشتن، بازگشت (idi - رفتن)؛ rugibe - پس دادن، برگرداندن (gibe - دادن)؛ ruaksyon - واکنش/واکنش نشان دادن (aksyon - عمل/کنش)
• xor-: شروعِ، آغازِ
  • xorsomno - به خواب رفتن (somno - خواب)؛ xoraham - فهمیدن، پی بردن (aham - فهمیدن)

پسوندهای صفت/قید

• -do: در حالت غیرفعالِ (اسم‌ها را به صفت‌های غیرفعال تبدیل می‌کند)
  • kasirudo - شکسته (kasiru - شکستن)؛ klosido - بسته (klosi - بستن)؛ estodo - متوقف شده (esto - توقف)
• -ne: در فرآیند فعالِ (فعل‌ها را به صفت‌های فعال تبدیل می‌کند)
  • somnone - خوابیده (somno - خواب)؛ interesne - جالب (interes - علاقه)؛ amusane - سرگرم‌کننده، مفرح (amusa - سرگرم کردن)
• -ple: چندین
  • duaple - دو برابر (dua - دو)؛ tigaple - سه برابر (tiga - سه)؛ careple - چهار برابر (care - چهار)
• -yum: اعداد ترتیبی
  • unyum - اول (un - یک)؛ duayum - دوم (dua - دو)؛ tigayum - سوم (tiga - سه)

پسوندهای اسمی

• -gon: -ضلعی (شکل هندسی) [gona - زاویه]
  • tigagon - مثلث (tiga - سه)؛ limagon - پنج ضلعی (lima - پنج)؛ ocogon - هشت ضلعی (oco - هشت)؛ ortogon - مستطیل (orto - قائم)
• -ina: -ین
  • kafeina - کافئین (kafe - قهوه)
• -je: درجه [daraje - درجه، سطح]
  • dayje - اندازه (day - بزرگ)؛ velosije - سرعت (velosi - سریع)؛ telije - فاصله (teli - دور)؛ laoje - سن (lao - پیر)؛ termoje - دما (termo - گرما)؛ gaoje - ارتفاع (gao - بلند/بالا)
• -sa: زبان؛ صدای حیوانات [basa - زبان]
  • Globasa - گلوباسا (globa - جهان)؛ Englisa - انگلیسی (Engli - انگلستان)؛ Espanisa - اسپانیایی (Espani - اسپانیا)
  • bwawsa - پارس (bwaw - سگ)؛ myawsa - میو (myaw - گربه)؛ umasa - شيهه (uma - اسب)؛ singasa - غرش (singa - شیر)

کلمات کاربردی به عنوان شبه‌پیشوند در کلمات مرکب

• anti: ضد، پاد-، آنتی-
  • antidokya - پادزهر (dokya - زهر)؛ antijento - مبارزه کردن با (jento - مبارزه)؛ antiaksyon - خنثی کردن (aksyon - عمل/کنش)
• bax: زیر-، نایب-
  • baxgeoli - زیرزمینی (geo - زمین)؛ baxpresidiyen - معاون رئیس جمهور (presidiyen - رئیس جمهور)
• pas: از میان
  • pasdoxo - تا آخر خواندن (doxo - خواندن)؛ pasjiwa - زندگی کردن (jiwa - زندگی/زیستن)؛ paspasa - عبور کردن، گذشتن (pasa - عبور)
• ex: بیرون
  • exidi - خروج (idi - رفتن)؛ exporta - صادر کردن (porta - حمل کردن)؛ exnasyonli - خارجی (nasyon - ملت)
• in: درون
  • inidi - وارد شدن (idi - رفتن)؛ inporta - وارد کردن (porta - حمل کردن)؛ inhare - شامل بودن (hare - داشتن)
• infra: فرو-، هیپو-
  • infratermo - هیپوترمی (termo - گرما)؛ infraroso - مادون قرمز (roso - قرمز)؛ infraidi - پایین آمدن (idi - رفتن)
• intre: بین-، میان-
  • intrenasyonli - بین‌المللی (nasyon - ملت)؛ intrepala - گفتگو (pala - صحبت کردن، گفتگو کردن)؛ intreaksyon - تعامل/تعامل کردن (aksyon - عمل/کنش)؛ intrediskusi - گفتگو (diskusi - بحث/بحث کردن)
• le: گذشته
  • lefe - قبل (fe - در)؛ legami - همسر سابق (gami - همسر)؛ lepresidiyen - رئیس‌جمهور سابق (presidi - ریاست کردن)
• lefe: پیش-، جلو-
  • lefeoko - پیش‌بینی کردن (oko - دیدن)؛ lefeloga - پیشگویی کردن (loga - گفتن)
• moy: هر، همه
  • moyabil - قادر مطلق (abil - توانا)؛ moydinli - روزانه، هر روز (din - روز)
• of: از (مالِ)، کسرها
  • offolo - وابسته بودن به (folo - پیروی کردن)؛ un ofdua - نصف، یک از دو (dua - دو)
• se: خود-
  • semorgi - خودکشی (morgi - کشتن)؛ sebawe - دفاع شخصی (bawe - دفاع)
• supra: بالا، فوق-، هایپر-
  • suprarealsim - فوق واقع‌گرایانه (real - واقعی; realsim - واقع‌گرایانه)؛ supraidi - بالا رفتن (idi - رفتن)
• ton: با هم، هم-
  • tonaksyon - همکاری کردن (aksyon - عمل/کنش)؛ tonergo - همکاری (ergo - کار)
• tras: از طریق، ترانس-
  • trasporta - حمل و نقل/حمل و نقل کردن (porta - حمل کردن)
• ultra: فراتر
  • ultrajiwa - زنده ماندن (jiwa - زندگی)؛ ultranaturali - فراطبیعی (natura - طبیعت)؛ ultrapasa - پیشی گرفتن (pasa - عبور کردن)
• xa: آینده
  • xafe - بعد (fe - در)
• xafe: پس-
  • xafeplasi - به تعویق انداختن (plasi - قرار دادن)؛ xafemorculi (ترجیحاً به صورت مختصرتر به عنوان یک عبارت حرف اضافه‌ای بیان می‌شود - xafe morcu) - پس از مرگ، بعد از فوت (morcu - مرگ)؛ xafexengili (ترجیحاً به صورت مختصرتر به عنوان یک عبارت حرف اضافه‌ای بیان می‌شود - xafe xengi) - پس از زایمان (xen - متولد؛ xengi - زایمان کردن)

کلمات اسم/فعل به عنوان شبه‌پیشوند در کلمات مرکب

• gami: همسر، ازدواج کردن؛ در ترکیبات: خویشاوند سببی
  • gamisodar - برادر زن/شوهر، خواهر زن/شوهر (sodar - خواهر و برادر)؛ gamiatre - والدین همسر (atre - والد)
• hawa: هوا؛ در ترکیبات: هوا-
  • hawanavi - هواپیما (navi - کشتی)

کلمات صفت/قید به عنوان شبه‌پیشوند در کلمات مرکب

بسیاری از صفت‌ها/قیدها ممکن است برای ایجاد ترکیبات استفاده شوند. لیست زیر شامل رایج‌ترین صفت‌ها/قیدهای مورد استفاده در ترکیبات است.

• bon: خوب؛ در ترکیبات: خوب-، از نظر عینی یا اخلاقی خوب
  • bonata - خوش آمد گویی (ata - آمدن)؛ bonxanse - موفق باشید (xanse - شانس، بخت)؛ bonlexi - حسن تعبیر (lexi - کلمه)؛ bonmorcu - مرگ آسان (morcu - مرگ)؛ bonoko - مشاهده کردن، تماشا کردن (oko - چشم/دیدن/نگاه کردن)؛ bonore - گوش دادن (ore - گوش/شنیدن)
• bur: بد؛ در ترکیبات: بد-، از نظر عینی یا اخلاقی بد
  • burnini - بچه ی بد (nini - بچه)؛ bursolo - تنها (solo - تنها)؛ burlexi - ناسزا (lexi - کلمه)
• colo: زشت؛ در ترکیبات: زشت-
  • coloeskri - خرچنگ قورباغه نوشتن (eskri - نوشتن)
• cuyo: اصلی، رئیس، اولیه؛ در ترکیبات: اصلی، رئیس، اولیه، استاد، ارشد-
  • cuyodolo - خیابان اصلی (dolo - خیابان)؛ cuyoyawxe - شاه کلید (yawxe - کلید)
• day: بزرگ؛ در ترکیبات: بزرگ-
  • daybon - عالی، خوب، محشر (bon - خوب)؛ dayday - عظیم، غول پیکر (day - بزرگ)؛ daylil - ریز (lil - کوچک)؛ dayxaher - کلان شهر (xaher - شهرک، شهر)؛ daybaytu - عمارت (baytu - خانه)
• fem: مونث
  • femgami - زن (همسر) (gami - همسر)؛ femnini - دختر (nini - بچه/کودک)؛ femixu - زن (ixu - بزرگسال، مرد/زن)؛ femwangu - ملکه (wangu - پادشاه، شاه/ملکه)
• godo: - بیش از حد، بیش از اندازه، خیلی زیاد؛ در ترکیبات: خیلی-
  • godojaldi - زودرس (jaldi - زود)
• juni: جوان؛ در ترکیبات: فرزند
  • junibwaw - توله سگ (bwaw - سگ)؛ junimyaw - بچه گربه (myaw - گربه)؛ junisinga - توله شیر (singa - شیر)؛ juninini - نوزاد، نوپا (nini - بچه، کودک)
• kwasi: به نظر رسیدن؛ در ترکیبات: شبه-، ناتنی-
  • kwasisodar - برادر ناتنی، خواهر ناتنی (sodar - خواهر و برادر)
• lama: باستانی [ مخالف neo]
  • lamahistori - تاریخ باستان (histori - تاریخ)
• lao: پیر [مخالف juni]
  • laoatre - جد، نیا (atre - والد)؛ laonini - نوجوان (nini - بچه، کودک)؛ laodaypatre/laodaypapa - جد بزرگ/بابابزرگ بزرگ (daypatre - پدربزرگ؛ daypapa - بابابزرگ)
• lil: کوچک؛ در ترکیبات: کوچک-
  • lilhaha - پوزخند زدن (haha - خندیدن)؛ lilbaytu - کلبه، خانه ییلاقی (baytu - خانه)؛ lilnahir - نهر (nahir - رودخانه)
• mal: اشتباه؛ در ترکیبات: بد-
  • malaham - بد فهمیدن (aham - فهمیدن)؛ malhesabu - اشتباه شمردن (hesabu - شمردن)
• man: مذکر
  • mangami - شوهر (gami - همسر)؛ mannini - پسر (nini - بچه/کودک)؛ manixu - مرد (ixu - بزرگسال، مرد/زن)؛ manwangu - شاه (wangu - پادشاه، شاه/ملکه)
• meli: زیبا، قشنگ
  • melieskri - خطاطی (eskri - نوشتن)
• midi: وسط؛ در ترکیبات: میان-
  • midinuru - ظهر (nuru - روز)؛ midinoce - نیمه شب (noce - شب)؛ mididay - متوسط
• neo: جدید؛ در ترکیبات: نو-، نئو-
  • neoklasiko - نئوکلاسیک (klasiko - کلاسیک)
• semi: تقریبا، تا حدی، نیمه-؛ در ترکیبات: نیم-؛ -مانند
  • semisodar - خواهر/برادر ناتنی (sodar - خواهر و برادر)؛ semikijawi - مایل به سبز (kijawi - سبز)؛ seminudi - نیمه برهنه (nudi - برهنه)

اعداد به عنوان شبه‌پیشوند در کلمات مرکب

اعداد نیز ممکن است برای ایجاد ترکیبات استفاده شوند.

• unbasayen - تک زبانه (basa - زبان)
• duacalun - دوچرخه (calun - چرخ)

کلمات صفت/قید به عنوان شبه‌پشوند در کلمات مرکب

• abil: توانستن، قادر؛ در ترکیبات: -مند
  • kreaabil - خلاق (krea - خلق کردن)؛ okonenabil - کور (oko - دیدن)
• bimar: بیمار، مریض
  • sikobimar - بیمار روانی (siko - ذهن)
• bon: خوب
  • xetocubon - خوشمزه (xetocu - مزه)؛ xansebon - خوش شانس، خوشبخت (xanse - شانس)
• bur: بد
  • xansebur - بدشانس، بدبخت (xanse - شانس)
• ible: ممکن؛ در ترکیبات -پذیر
  • yamible - خوردنی (yam - خوردن)؛ doxoible - خوانا (doxo - خواندن)؛ okoible - قابل مشاهده (oko - دیدن)
• fil: متمایل به، مستعد
  • ergofil - کوشا، سخت کوش (ergo - کار)؛ fobifil - ترسو (fobi - ترس)؛ dinifil - مذهبی (dini - دین)
• kal: خالی؛ در ترکیبات: -بدون
  • legakal - غیرقانونی، بدون قانون (lega - قانون)؛ ergokal - بیکار (ergo - کار)؛ pesakal - فقیر (pesa - پول)؛ luminkal - تاریک (lumin - نور)
• kolordo (kolor-do): سایه، رنگی (همچنین ببینید -sim.)
  • asmankolordo - آبی آسمانی (asman - آسمان)
• laye: لایق
  • xinloylaye - قابل اعتماد (xinloy - اعتماد)؛ memorilaye - به یاد ماندنی (memori - حافظه/به یاد آوردن)؛ doxolaye - ارزش خواندن (doxo - خواندن)
• musi: باید، مجبور بودن؛ در ترکیبات: (فعال) باید؛ (مجهول) باید -، امری
  • فعال: triunfamusi - کسی که باید پیروز شود (triunfa - پیروز شدن/پیروزی)
  • مجهول: beokomusi - باید دیده شود (oko - دیدن; beoko - دیده شدن)
• peldo (pel-do): رانده شده
  • somnopeldo - خواب آلود (somno - خواب)؛ yampeldo - گرسنه (yam - خوردن)
• pul: پر؛ در ترکیبات: -ناک
  • kimapul - گران، پرهزینه (kima - قیمت)؛ juipul - دقیق، مواظب (jui - توجه)؛ brilapul - براق (brila - درخشیدن)؛ pesapul - ثروتمند (pesa - پول)؛ hataripul - خطرناک (hatari - خطر)؛ legapul - قانونی (lega - قانون)؛ bawlupul - خشن (bawlu - خشونت)
• sim: شبیه؛ در ترکیبات: -مانند، -گون، سایه رنگ
  • dostesim - دوستانه (doste - دوست)؛ ninisim - بچگانه (nini - بچه)؛ dahabusim - طلایی (dahabu - طلا)؛ realsim - واقع گرایانه (real - واقعی)

اسم‌ها به عنوان شبه‌پشوند در کلمات مرکب

• bol: توپ
  • pedabol - فوتبال (peda - پا)؛ basketobol - بسکتبال (basketo - سبد)
• din: روز
  • Soladin - یکشنبه (Sola - خورشید زمین)؛ Lunadin - دوشنبه (Luna - ماه زمین)؛ Marihidin - سه شنبه (Marihi - مریخ)؛ Bududin - چهارشنبه (Budu - عطارد)؛ Muxtaridin - پنجشنبه (Muxtari - مشتری)؛ Zuhuradin - جمعه (Zuhura - زهره)؛ Xanidin - شنبه (Xani - زحل)؛ Kristodin - کریس (Kristo - Chirst)؛ xencudin - birthday (xencu - birth)
• dom: مکان
  • kitabudom - کتابخانه (kitabu - کتاب)؛ mehmandom - مهمانسرا (mehman - مهمان)؛ dinidom - کلیسا، معبد (dini - دین)
• doku: سند
  • pasadoku - گذرنامه (pasa - عبور)؛ xencudoku - شناسنامه (xen - متولد، xencu - تولد)
• dukan: فروشگاه
  • kitabudukan - کتابفروشی (kitabu - کتاب)؛ yamdukan - خواربار فروشی (yam - غذا)
• ente: عامل بی‌جان
  • medisente - دارو، دوا (medis - دارو)؛ antigutonente - مسکن، ضد درد (guton - درد)
• fon: -تلفن، ابزار صوتی
  • telifon - تلفن (teli - دور)؛ infon - میکروفون (in - در)؛ exfon - بلندگو (ex - بیرون)؛ orefon - هدفون (ore - گوش)؛ radyofon - فرستنده رادیویی (radyo - رادیو)
• hole: غلاف، نگهدارنده
  • xamahole - شمعدان (xama - شمع)؛ pamtulhole - جلد اسلحه (pamtul - اسلحه)
• grafi: ضبط؛ در ترکیبات؛ ضبط، -گرافی
  • jiwagrafi - زندگینامه (jiwa - زندگی)؛ radyagrafi - تصویر اشعه ایکس (radya - اشعه)؛ teligrafi - تلگرام (teli - دور)
• ismo: -ایسم
  • kapitalismo - سرمایه‌داری (kapital - سرمایه)؛ komunismo - کمونیسم (komun - اشتراکی)؛ Budaismo - بودیسم (Buda - بودا)
• ista: -ایست (معنا محدود به پیرو -ایسم)
  • kapitalista - سرمایه‌دار (kapital - سرمایه)؛ komunista - کمونیست (komun - اشتراکی)؛ Budaista - بودایی (Buda - بودا)
• itis: التهاب (-ایتیس)
  • artroitis - ورم مفاصل (artro - مفصل)؛ mogeitis - التهاب مغز (moge - مغز)
• kaxa: ظرف
  • anjenkaxa - گاوصندوق (anjen - امن)؛ bezekaxa - کندوی عسل (beze - زنبور عسل)
• kamer: اتاق
  • banyokamer - حمام (banyo - حمام)؛ somnokamer - اتاق خواب (somno - خواب)؛ darsukamer - کلاس درس (darsu - درس، کلاس)
• kef: رئیس، رهبر
  • navikef - ناخدا (nave - کشتی)؛ xaherkef - شهردار (xaher - شهر)
• krasi: حکومت
  • demokrasi - دموکراسی (demo - مردم، عموم)
• kumax: (تکه) پارچه
  • mesakumax - رومیزی (mesa - میز)؛ nasakumax - دستمال (nasa - بینی)؛ muntekumax - دستمال سفره (munte - دهان)
• lari: گروه جمعی
  • insanlari - بشریت (insan - انسان)؛ darsulari - دوره (darsu - درس/کلاس)؛ mumulari - گله گاو (mumu - گاو نر/گاو، گاو)؛ lexilari - واژگان (lexi - کلمه)؛ menalari - فرهنگ لغت (mena - معنی، تعریف)؛ navilari - ناوگان کشتی‌ها (navi - کشتی)؛ yumawlari - پر و بال (yumaw - پر)
• lexi: کلمه
  • namelexi - اسم (name - نام)؛ falelexi - فعل (fale - انجام دادن)؛ sifalexi - صفت (sifa - ویژگی)؛ manerlexi - قید (maner - حالت)
• logi: تخصص، مطالعه‌یِ
  • biologi - زیست‌شناسی (bio - زندگی/موجودات زنده)؛ sikologi - روانشناسی (siko - ذهن)
• maso: گوشت
  • mumumaso - گوشت گاو (mumu - گاو نر/گاو، گاو)؛ kukumaso - گوشت مرغ (kuku - مرغ/خروس)؛ swinimaso - گوشت خوک (swini - خوک، گراز)؛ mahimaso - ماهی (mahi - ماهی)
• medis: پزشکی (حرفه)
  • dentamedis - دندانپزشکی (denta - دندان)؛ sikomedis - روانپزشکی (siko - ذهن)؛ hewanmedis - دامپزشکی (hewan - حیوان)؛ ninimedis - پزشکی اطفال (nini - کودک)؛ pifumedis - پوست‌پزشکی (pifu - پوست)
• meter: وسیله اندازه‌گیری
  • termometer - دماسنج (termo - گرما)؛ satumeter - ساعت، ساعت مچی (satu - ساعت)
• mon: عنصر یا بخشی از یک کل
  • talujimon - دانه برف (taluji - برف)؛ watumon - نقطه (watu - زمان)؛ atexmon - شعله (atex - آتش)
• mosem: فصل
  • bardimosem - زمستان (bardi - سرد)؛ bijamosem - بهار (bija - بذر/کاشتن)؛ termomosem - تابستان (termo - گرما)؛ xuhamosem - پاییز (xuha - درو کردن/محصول)
• osis: آسیب شناسی
  • sikoosis - روان‌پریشی (siko - ذهن)
• pel: محرک (بیرونی)، هل دادن؛ باعث خواستن (چیزی) شدن
  • seksopel - جذابیت جنسی (sekso - رابطه جنسی)؛ jixipel - باعث تعجب (کسی) شدن
• tim: تیم؛ در ترکیبات: تیم، بدنه
  • asosyatim - انجمن (asosya - شریک شدن)؛ komuntim - جامعه (komun - اشتراکی)؛ organisatim - سازمان (organisa - سازماندهی کردن)؛ jangetim - ارتش (jange - جنگ)؛ krasitim - دولت (krasi - حکومت/حکومت کردن)؛ ergotim - کارکنان (ergo - کار)؛ oretim - حضار (ore - گوش/شنیدن)
• tora: ماشین، دستگاه، ابزار؛ در ترکیبات: -کننده، ماشین، دستگاه، ابزار
  • komputatora - کامپیوتر (komputa - محاسبه کردن)؛ liftitora - آسانسور، بالابر (lifti - بلند کردن)؛ woxatora - ماشین لباسشویی (woxa - شستن)؛ tayputora - ماشین تحریر (taypu - تایپ کردن)
• tul: ابزار
  • eskritul - وسیله‌ی نوشتن (eskri - نوشتن)؛ katatul - چاقو (kata - بریدن)؛ yuxitul - اسباب بازی (yuxi - بازی/بازی کردن)
• xey: چیز، شیء؛ در ترکیبات: چیز، شیء، ماده
  • yamxey - غذا (yam - وعده غذایی، خوردن)؛ kreaxey - (یک) آفرینش/مخلوق (krea - خلق کردن)؛ kostruixey - ساختمان (kostrui - ساختن)
• yen: موجود (هر موجود زنده یا شیء شخصیت‌پردازی‌شده)؛ در ترکیبات: -گر، -کار، -مند
  • ریشه‌های اسم/فعل: estudiyen - دانش‌آموز، دانشجو (estudi - مطالعه کردن)؛ danseyen - رقصنده (danse - رقصیدن)؛ medisyen - پزشک (medis - درمان کردن، دارو)؛ arteyen - هنرمند (arte - هنر)؛ alimyen - معلم (alim - یاد دادن)؛ polisiyen - افسر پلیس (polisi - پلیس)؛ legayen - وکیل/دادستان (lega - قانون)؛ poemayen - شاعر (poema - شعر)
  • ریشه‌های صفت: juniyen - مرد/زن جوان، دختر/پسر (juni - جوان)
  • ملیت‌ها: Italiyen - ایتالیایی (Itali - ایتالیا)؛ Mexikoyen - مکزیکی (Mexiko - مکزیک)
  • پزشکان: dentamedisyen - دندانپزشک (denta - دندان)؛ sikomedisyen - روانپزشک (siko - ذهن)؛ hewanmedisyen - دامپزشک (hewan - حیوان)؛ ninimedisyen - متخصص اطفال (nini - کودک)؛ pifumedisyen - متخصص پوست (pifu - پوست)

سایر ترکیبات با کلمات محتوایی

اسم‌ها و صفت‌هایی که در بالا به عنوان شبه‌پسوند ذکر شدند، رایج‌ترین کلمات محتوایی هستند که در کلمات مرکب ظاهر می‌شوند. با این حال، این فهرست جامع نیست، زیرا از هر کلمه محتوایی می‌توان آزادانه برای استخراج کلمات مرکب استفاده کرد. می‌توان به صورت اختیاری یک خط فاصله برای جدا کردن دو تکواژ در هر کلمه مرکب اضافه کرد. با این حال، پیشنهاد می‌شود که به عنوان یک قاعده کلی، از خط فاصله فقط برای جدا کردن تکواژهایی استفاده شود که کمتر در ترکیبات استفاده می‌شوند، مانند آن‌هایی که در کلمات زیر وجود دارند.

rukebao یا ruke-bao - کوله پشتی
familname یا famil-name - نام خانوادگی
kosmonaviyen یا kosmo-naviyen - فضانورد
mobilxuliyen یا mobil-xuliyen - مکانیک

ترکیبات اسم خاص

اسم‌های خاص نیز می‌توانند برای ایجاد ترکیبات به هم متصل شوند. آن‌ها ممکن است به یکی از سه روش زیر نوشته شوند.

Ceskieslovaki یا CeskiEslovaki یا Ceski-Eslovaki - چکسلواکی
Serbihervatskasa یا SerbiHervatskasa یا Serbi-Hervatskasa - صربی-کرواتی
Kinsasakongo یا KinsasaKongo یا Kinsasa-Kongo - کنگو-کینشاسا

به همین ترتیب، اسم‌های خاص با utara، sude، dongu، garebi و centro نیز می‌توانند به یکی از سه روش زیر نوشته شوند.

Sudekorea یا SudeKorea یا Sude-Korea - کره جنوبی

اسم‌های خاص با ji نیز می‌توانند به صورت جایگزین به شرح زیر به هم متصل شوند.

Antigwa ji Barbuda یا AntigwaBarbuda یا Antigwa-Barbuda - آنتیگوا و باربودا

ترکیبات مشتق شده‌ای که از دو اسم خاص مجزا تشکیل شده‌اند باید با خط فاصله یا خط تیره به هم متصل شوند.

Mexiko-Usali byen - مرز مکزیک-ایالات متحده

ترکیبات اسمی توصیفی

ترکیبات اسمی مانند موارد فوق را می‌توان به سادگی با افزودن پسوند -li به صفت تبدیل کرد.

xencudinli hadya - هدیه تولد

از طرف دیگر، کلمه توصیفی ممکن است در یک عبارت حرف اضافه‌ای با fe به عنوان معادل -li استفاده شود. در واقع، این روش زمانی ترجیح داده می‌شود که کلمه مرکب قبلاً از سه یا تکواژ بیشتر تشکیل شده باشد، مانند xencudin (xen-cu-din).

hadya fe xencudin - هدیه تولد (به معنای واقعی کلمه، هدیه ی تولد)

این روش به ویژه برای تشکیل عبارات اسمی توصیفی پیچیده‌تر مفید است:

maydoyen fe hadya fe xencudin - فروشنده هدیه تولد (به معنای واقعی کلمه، فروشنده ی هدایای تولد)

صفت‌های مفعول-فعل

صفت‌های مفعول-فعل، صفت‌هایی هستند که از دو اسم (مفعول و فعل) به علاوه یک پسوند صفت تشکیل شده‌اند.

mogeyamne ameba - آمیب مغزخوار
fikirprovokane idey - ایده ی تفکر برانگیز