Zamirler

Özne/Nesne Zamirleri

Globasa'nın özne/nesne zamirleri şunlardır:

tekil çoğul
1. kişi mi - ben, bana imi - biz, bize
2. kişi yu - sen, sana uyu - siz, size
3. kişi
(canlı)
te - o (erkek/kadın), ona (erkek/kadın) ete - onlar (canlı), onlara (canlı)
3. kişi
(cansız)
to - o (cansız), ona (cansız) oto - onlar (cansız), onlara (cansız)
ren - biri
se - ‘dönüşlü zamir’ (kendim, kendin, kendisi, kendimiz, kendileri)
da - 'ilgi zamiri' (o, onlar)

Cinsiyet ayrımı gözetmeyen te ve ete, tüm canlı formlar ve kişileştirilmiş nesneler için kullanılır. Cinsiyeti vurgulamak gerekirse, isimler için de kullanılan fem ve man sıfatları ön ek olarak kullanılabilir.

  • femte - o (kadın)
  • mante - o (erkek)
  • femete/manete - onlar (erkek/kadın)

seli

seli sıfatı, özneyi vurgulamak için özne zamirleriyle birlikte kullanılır.

seli mi - bizzat ben
seli yu - bizzat sen
vb.

İyelik Sıfatları

İyelik sıfatları, zamirlere -su soneki eklenerek türetilir:

tekil çoğul
1. kişi misu - benim imisu - bizim
2. kişi yusu - senin uyusu - sizin
3. kişi
canlı
tesu - onun (erkek/kadın) etesu - onların (canlı)
3. kişi
cansız
tosu - onun (cansız) otosu - onların (cansız)
rensu - birinin
sesu - kendim, kendin, kendisi, kendimiz, kendileri
dasu - (ilgi cümlecikleri) onun, onların

Zamirlerde olduğu gibi, cinsiyet ayrımı gözetmeyen tesu ve etesu iyelik sıfatları genellikle tüm üçüncü şahıs canlı varlıklar için kullanılır. Cinsiyeti vurgulamak gerekirse, fem ve man ön ekleri kullanılabilir.

  • femtesu - onun (kadın)
  • mantesu - onun (erkek)
  • femetesu/manetesu - onların (erkek/kadın)

İyelik Zamirleri

İyelik zamirleri, iyelik sıfatlarına (e)te veya (o)to zamiri eklenerek türetilir:

tekil çoğul
1. kişi misu te/to - benimki imisu te/to - bizimki
2. kişi yusu te/to - seninki uyusu te/to - sizinki
3. kişi
canlı
tesu te/to - onunki (erkek/kadın) etesu te/to - onlarınki (canlı)
3. kişi
cansız
tosu te/to - onunki (cansız) otosu te/to - onlarınki (cansız)
rensu te/to - birininki
sesu te/to - kendim, kendin, kendisi, kendimiz, kendileri

İsim Tamlamalarının Sonundaki Üçüncü Şahıs Zamirleri

İlişki Zamirleri altında görüldüğü gibi, üçüncü şahıs zamirleri (te/to ve ete/oto) ilişki zamirleri için kullanılır çünkü belirleyicilerin (ke, hin, den, vb.) her zaman bir (zamir) izlemesi gerekir. Bkz. İsim Tamlamaları.

Benzer şekilde, (e)te/(o)to, isim anlaşıldığında isim tamlamalarının sonunda kullanılır.

Aşağıda gösterildiği gibi, bu kuralın bir nedeni, Globasa'da isimler ve fiiller aynı forma sahip olduğundan, bir belirleyiciyi veya sıfatı (zamir) olmadan bırakmanın, hemen ardından gelen isim/fiili değiştirdiği şeklinde yanlış anlaşılma olasılığıdır.

Multi te pala sol in Englisa.
Birçok (kişi) sadece İngilizce konuşur.

Aşağıda gösterildiği gibi, bir diğer neden de Globasa'nın artikel kullanmamasıdır. Yani İngilizce sıfatları isim olarak kullanabilirken, Globasa kullanamaz.

bon te, bur te ji colo te
iyi (olan), kötü (olan) ve çirkin (olan)

Ayrıca te ve to tekil zamirler olmasına rağmen isteğe bağlı olarak max, min, multi, xosu gibi çoğulluğu ifade eden kelimelerle de kullanılabileceğine dikkat edin.